شهر زیبای ایلام، منطقه‌ای باستانی است که قدمتش به تمدن های سومر، بابل، آشور و اکاد بر می‌گردد. این ناحیه دارای جاذبه های بکر و آثار باستانی به جای مانده از ایران کهن است که یکی از رویایی‌ترین مقاصد گردشگری ایران محسوب می‌شود. مردم استان ایلام به دلیل کوهستانی بودن منطقه، و داشتن مناطق جنگلی دارای تنوع غذایی بالایی هستند. در این مطلب سعی داریم به رایج تری خوراکی‌های محلی ایلام اشاره‌ای داشته باشیم.
پرطرفدار ترین خوراکی های محلی ایلام
تُرخینه، کوفته سیرابی، بابایاری، شیرینی بژی برساق، شیرینی کله کنجی، نان شلکینه، نان ساجی، نان پیگ و نان گرده از جمله معروف ترین خوراکی های ایلام است.
رازهایی شگفت انگیز در مورد خوشمزه ترین غذاهای محلی
تُرخینه، غذای بومی زمستانی
تُرخینه غذای بومی و مقوی ایلامی است که در فصل زمستان و به‌دلیل شیوع سرماخوردگی طبخ و خورده می‌شود.این غذا با استفاده از سبزی شَلَّم، گوجه‌فرنگی، آب انار، ترخون، نعناع، پیاز، فلفل، زردچوبه، مایه‌ی خمیر، گندم و پونه‌ی کوهی طبخ می شود. البته به دلیل در دسترس نبودن برخی مواد اولیه‌ی تُرخینه در فصل زمستان، آن‌ها را یک ماه قبل از شروع سرما تهیه کرده و در زمستان این غذای بومی و مفید را آماده می‌کنند. اگر به طبخ این غذا علاقه دارید می‌توانید ترخینه جامد را از عطاری‌ها خریداری کنید.
کفته(کوفته) سیرابی، غذای لذیذ و مقوی
کوفته‌سیرابی از جمله غذاهای محلی و بومی استان ایلام به شمار می‌آید که مصرف آن به دلیل استفاده از سیرابی تازه، برای از بین بردن حالات اولیه‌ی ماه‌های بارداری، بسیار مناسب و مفید خواهد بود. این غذا با با سیرابی و شیردان چرخ‌کرده (گوشت گوسفند یا مرغ)، تخم‌مرغ، آرد، پیاز، نمک، گیاهان معطر (آویشن، ترخون، پونه، نعنا)، روغن حیوانی و ادویه محلی درست می‌شود و طعمی بسیار لذیذ دارد.
بابایاری یا عَدَ ساو
بابایاری یا «عَدَ ساو»، یکی از غذاهای خوشمزه و مقوی ایلامی‌ها است که شباهت زیادی به عدسی دارد. این غذا علاوه بر ارزش غذایی بالا و کمک به رشد و تقویت مغز و حافظه، دارای طعم و مزه‌ای بی‌نهایت لذیذ است. بابایاری معمولا به‌صورت گیاهی درست می‌شود؛ اما در برخی مناطق ایران یا در شهرستان‌های ایلام در تهیه این غذا از گوشت و سیب‌زمینی نیز استفاده می‌کنند. بابایاری را می‌توان به‌عنوان صبحانه، عصرانه یا شام سرو کرد.
ناگفته هایی در مورد اصیل ترین شیرینی‌های محلی
بژی برساق، سوغاتی از ایلام
این شیرینی با فرا رسیدن عید نوروز، تهیه می‌شود. شیرینی سنتی بژی برساق که شهرتی دیرینه دارد از شکر، رازیانه، روغن محلی (دان)، زردچوبه تخم‌مرغ، شیر، زیره و آرد تهیه می‌شود. گردشگرانی که این شیرینی را میل می‌کنند، عاشق طعم و عطر آن شده و به عنوان سوغات برای اقوام و دوستان خود خریداری می‌کنند.
کله کنجی، شیرینی شب یلدا
کله کنجی یک نوع شیرینی مخصوص شب یلدا در ایلام به شمار می آید. این شیرینی بومی و محلی استان ایلام با استفاده از خرمای خشک (ژی) و کنجد تهیه می‌شود. برای تهیه این شیرینی به روش سنتی(طبق اظهارات بانوان ایلامی)، سخت‌ترین بخش تهیه‌ی این خوراک بومی، کوبیدن این ماده‌ی اصلی درون وسیله‌ای به نام «چالگ میه کت» است که به انرژی و قدرت نسبتا زیادی نیاز دارد. امروزه به کمک چرخ گوشت راحت تر تهیه می‌شود. نیازی به فر ندارد و به راحتی روی گاز طبخ می گردد که می‌تواند به عنوان حسن این شیرینی به شمار آید. این شیرینی طبع گرمی دارد که در زمستان به عنوان میان وعده یا عصرانه در کنار چای، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
رازهایی در مورد قدیمی ترین نان‌های های محلی
شلکینه(شله کینه)، نان سنتی انرژی بخش
شلکینه یکی از نان‌های مقوی و پرانرژی سنتی استان ایلام است که به نام‌های کزینکه یا چزنک نیز شناخته می‌شود. این شیرینی سنتی را مردم ایلام در مهمانی‌های دسته جمعی خود در فصول مختلف سرو می کنند. شلکینه از ترکیب موادی مانند آرد، آب جوش، رازیانه، زیره، زعفران، نمک و مقداری روغن محلی، خمیری نرم و تقریبا آبکی تهیه و با پهن کردن روی ساج، به طبخ آن می‌پردازند. در پخت شلکینه روغن حیوانی یا به اصطلاح محلی، روغن دان نیز به کار برده می شود. روغن دان سرشار از کالری بوده و در بازگشت قوای از دست رفته بیماران، زنان زائو و کودکانی که در سنین حساس رشد به سر می‌برند، بسیار مفید است.
نان ساجی، نان قدیمی ایلام
نان ساجی یکی از قدیمی‌ترین و خوش‌عطرترین نان‌هایی است که توسط بانوان و مادران هنرمند این خطه از کشور تهیه و مورد استفاده‌ی مردم قرار می‌گیرد. آن‌ها با ترکیب موادی همچون آرد، نمک، آب و مایه خمیر، خمیری نرم و لطیف به‌دست آورده و با قرار دادن روی وسیله‌ای به نام ساج (نوعی تنور)، به طبخ آن می‌پردازند. به همین دلیل است که این نان محلی، به نان ساجی شهرت یافته است.
نان پیگ، سوغاتی از ایلام
یکی دیگر از نان های سنتی و قدیمی استان زیبای ایلام، نان پپگ نام دارد که مخصوص این شهر است. زنان خوش‌ذوق ایلامی با ترکیب نمک، آرد، پیاز و آب؛ خمیری نسبتا پهن و بزرگی درست کرده و آن را زیر خاکستر ذغال قرار می‌دهند. بعد از چند دقیقه نان پپگ تهیه می‌شود. گردشگران این نان خوشمزه را با عشق و علاقه میل کرده و به عنوان سوغات خریداری می‌کنند.
نان گرده، نان شب یلدا
نان گرده از نان‌های بومی و سنتی استان ایلام است که اکثرا در شب‌های یلدا مهمان خانه‌های مردم این منطقه از کشور عزیزمان است. زنان استان ایلام موادی چون آب، شیر، شکر و زردچوبه را با یکدیگر ترکیب و خمیری را درست می‌کنند. سپس آن را روی ذغال سرخ شده می‌گذارند تا پخته شود. نان گرده سوغاتی بسیار مناسبی برای گردشگران به حساب می‌آید.
سخن پایانی
در تهیه و ارائه‌ی شیرینی‌ها و نان‌های سنتی استان ایلام، سعی شد تا به معرفی برخی از مشهورترین و در عین حال پرمصرف‌ترین آن‌ها بپردازیم. قطعا این استان زیبا و تاریخی کشور، از خوراکی‌های لذیذ و خوش‌عطر بسیاری همچون خورشت تره‌کوهی، کشکینه، برنج و گوشت معروف دهلران، نژی آوا، جوجگ آو، ماش آو، کشک دو، قله ماسوا، کپه، جِگِروَز، گوجه‌پونه، مَکش، آبگوشت بامیه، پیچگ، بوله وله، قارچگ، پاقازه، سختی، شله امیری، پِرشگِه، ماسوا و … برخوردار است که پرداختن به آن‌ها نیاز به مقالات متعدد و بررسی‌های بیشتری خواهد داشت. اگر اهل خوردن خوراکی های خوشمزه هستید، غذاهای محلی ایلام را از دست ندهید. غذاهای ایلام علاوه بر خوشمزه بودن، مغذی و مفید نیز هستند. لازم به ذکر است که ساج و خاکستر، وسایل ضروری و مهمی است که در طبخ بیشتر شیرینی‌های سنتی استان ایلام به‌کار برده می‌شود و طعم و عطر بی‌نظیری را به شیرینی‌ها هدیه می‌دهد.
در تنظیم این مقاله از منابع زیر استفاده شده است:
https://mamifood.org/
https://chishi.ir
https://www.kojaro.com/
https://seeiran.ir/
۴ دیدگاه. ارسال دیدگاه جدید
نان گرده رو شهرهای دیگه هم داره 😊
ممنون از شما عالی گردی عزیز
چه غذاهای هوس انگیزی 😍
غذاهای شهرهای دیگه رو هم معرفی کنید
خوشحالیم که دوست داشتین
حتما دوست عالی گردی عزیز
کاش بهمون بگین غذاهای چه شهرهایی رو دوست دارید که معرفی کنیم:)