طرز تهیه باقلوا ترکیه ای

تاریخچه باقلوای ترکیه ای و رازهای مربوط به آن

ترکیه» از جمله کشورهایی است که در سال های اخیر با توسعه صنعت توریسم در کشورش رتبه های بالای جهانی را در جذب گردشگر به خود اختصاص داده است. داشتن جاذبه های گوناگون طبیعی، تاریخی، فرهنگی، و تمدنی ترکیه سبب شده این کشور مقصد اصلی بسیاری از گردشگران کشورهای مختلف باشد.از جمله جاذبه های ترکیه می توان به شیرینی ها و غذاهای خوشمزه و اصیل آن اشاره نمود که باقلوا یکی از معروف ترین آنهاست .  در ادامه به نکاتی مهم در مورد باقوا ی ترکیه می پردازیم .

بی شک، خوراکی‌ها بخش جذابی از فرهنگ هر ملتی هستند و گردشگرانی که تجربه سفر به ترکیه را در کارنامه خود داشته باشند، شهرهای آن را با خاطرات باقلوای ترکیه‌ ای به یاد می‌آورند. ریشه این خوراکی خوشمزه و شیرین نه‌تنها به گذشته­ ترکیه، بلکه به فرهنگ دیرین مردم خاورمیانه باز می‌گردد. این شیرینی در گذشته جزء جدایی‌ناپذیری از مهمانی‌ها بوده است و به‌عنوان خوراکی دل‌پذیری برای پذیرایی از مهمانان و نیز اهدای سوغاتی به‌شمار می‌رفت.

در طول مقاله پیش‌رو قصد داریم نگاهی به گذشته فراموش‌شده باقلوای ترکیه‌ای بیندازیم و رازهایی را درخصوص این باقلوا برملا کنیم.

باقلوای ترکیه‌ ای چیست و چرا تا این اندازه شهرت دارد؟

«باقلوا» یکی از شیرینی‌های خوشمزه‌ای است که به‌صورت لایه‌ای پخته می‌شود. این لایه‌های کره‌ای نازک با مغزهای مقوی تزیین می‌شوند. پس از آماده‌سازی این شیرینی‌ها معمولا شربت شیرین و خوشمزه‌ای روی آن‌ ریخته می‌شود که مزه‌ بی‌نظیری به آن می‌بخشد. باقلوا در کشورها و فرهنگ‌های مختلفی تهیه می‌شود؛ اما باقلوایی که در ترکیه پخته می‌شود، مزه فوق‌العاده‌ای دارد و نمی‌توان از آن چشم‌پوشی کرد.

جالب است بدانید آجیل‌ها پایه ثابت این شیرینی‌ها هستند و معمولا قنادها مقادیر زیادی از آن‌ها را بسیار ریز می‌کنند که در لایه‌های مختلف کره‌ای پاشیده می‌شود. معمولا انواع باقلواها در تعداد این لایه‌ها و برخی مواد افزودنی به‌منظور بهبود مزه متفاوت است؛ اما هیچ‌کدام باقلوای ترکیه ای با آن مزه بی‌نظیرش نخواهند شد!

معمولا از عسل برای افزودن طعم شیرین به باقلوا استفاده می‌شود و گلاب نیز از دیگر موادی است که باعث ایجاد عطر و طعم فوق‌العاده آن شده است؛ همچنین برای ایجاد حالت ژل مانند این شیرینی آب و آرد با مقادیر مشخصی به‌کار گرفته می‌شود. «لوکوم‌ها» بسته به سلیقه مشتریان معمولا در طعم‌ و مزه‌های مختلفی به‌همراه مقادیری از افزودنی‌های خوشمزه تهیه می‌شود.

چرا باقلوا؟

ترکیه از جمله سرزمین‌هایی است که شیرینی‌های خوشمزه بسیاری دارد و شما در طول سفر اگر کمی مراقب نباشید، حتما از شدت مصرف این شیرینی‌های معرکه دچار افزایش قند خون می‌شوید. با این‌حال هیچ‌کدام از آن‌ها تابه‌حال نتوانسته‌اند جای باقلوا را پر کنند. ترکیه است و باقلوایش!

جالب‌است بدانید اولین نمونه‌های باقلوا با میوه‌های خشک میان لایه‌هایی از شیرینی پخت می‌شد. این شیرینی‌ها به‌علت محبوبیت بالایی که میان همگان داشت، به‌مرور زمان در مزه، عطر و طعم بهبود یافته و به شکل امروزی خود درآمدند.

باقلوای ترکیه ای در گذر تاریخ

در گذشته مناطق بسیاری از ترکیه و اطراف آن در حیطه جغرافیایی عثمانی قرار می‌گرفت که بخش‌هایی از مدیترانه شرقی، بالکان و خاورمیانه امروزی را شامل می‌شد. به‌همین علت باید محل تولد اصلی باقلوای ترکیه‌ یا لوکوم را سرزمین‌های عثمانی دانست که امروزه ترکیه به‌عنوان میراث‌داری به‌حق از آن به‌عنوان بخشی از تاریخ خود نام می‌برد. البته اطلاع چندان دقیقی از این تاریخچه در دست نیست که همین مسئله باعث می‌شود کشورهای بسیاری این شیرینی معرکه را از آن خود بدانند.

روایت‌های بسیاری نیز وجود دارد که ادعا می‌کنند آشوری‌ها از اولین سازندگان باقلوا بوده‌اند که تاریخ آن به قرن ۸ پیش‌از میلاد مسیح برمی گردد. جالب است بدانید تمامی فرهنگ‌هایی که این روزها ادعای مالکیت باقلوا را دارند، همگی بخش‌هایی از سرزمین پهناور عثمانی در گذشته بوده‌ است.

شیرینی سلطنتی

روزگاری که طرز تهیه باقلوای ترکیه ای در سرزمین‌های عثمانی تکمیل شد، مردمان این سرزمین آن را به‌عنوان یک شیرینی لوکس و فوق‌العاده گران‌بها پذیرفتند. به‌همین علت باقلوا بیشتر در خاندان‌های سلطنتی و خانه افراد ثروتمند آن زمان دیده می‌شد و کمتر کسی از عوام امکان مصرف آن را داشت.

باقلوا به‌عنوان یک دسر خوشمزه نخستین بار در یکی از کاخ‌های سلطنتی امپراتوری عثمانی در قسطنطنیه پخته شد و از آن پس به یک دسر محبوب و دوست‌داشتنی میان اشراف تبدیل شد.

جالب است بدانید…

این خوراکی به‌اندازه‌ای گران‌قیمت بود که باعث به‌وجود آمدن ضرب‌المثلی در گذشته سرزمین ترکیه شد:

«من آنقدر ثروتمند نیستم که بتوانم هر روز باقلوا بخورم»

این مثل به‌خوبی نشان می‌دهد که در گذشته مردم عادی دسترسی کمی به این خوراکی خوشمزه داشتند و تنها در مناسبت‌های سالانه و مهم یا مراسم‌ ازدواج و مانند آن پول خود را صرف خرید یا پخت باقلوا می‌کردند.

کلمه باقلوا از کجا سرچشمه می‌گیرد؟

بحث درخصوص اینکه کلمه باقلوا از چه فرهنگی نشأت گرفته بسیار زیاد است و سرزمین‌های فراوانی این شیرینی و کلمه آن را به خود منتسب کرده‌اند. زبان‌شناسان ترک مدعی اند که این کلمه ریشه ترکی دارد و در واقع یک کلمه ترکی بوده‌ که بعدها به زبان‌های دیگر مانند انگلیسی راه یافته است.

با این وجود همچنان ادعاهای دیگری نیز وجود دارد که باقلوا را کلمه‌ای مغولی می‌دانند. جالب است بدانید حتی این کلمه در فرهنگ مغول نیز دارای ریشه‌ای ترکی است که با مرور زبان‌شناسی مغولی کاملا مشخص می شود.

عرب‌ها که از طرفداران پروپاقرص باقلوای ترکیه‌ ای بوده‌اند به آن baqla می‌گویند که به‌معنای لوبیاست. فارس‌ها نیز این کلمه را از عرب زبان‌ها وام گرفتند و با افزودن یک پسوند va به انتهای آن، این شیرینی را باقلوا می‌نامند.

این شیرینی در فرهنگ‌های مختلف آواها و تلفظ‌های مختلفی دارد که نشان می‌دهد فرهنگ مصرف آن بسیار قدیمی و کهن است. حتی ارمنی‌ها نیز نسبت به ریشه کلمه باقلوا ادعاهایی داشته‌اند. همین مسئله باعث می‌شود هیچ مدرک شفافی یافت نشود که نشان‌دهنده ریشه اصلی باقلوا باشد. اما ارجاعات فراوان این تصور را به ذهن می‌رساند که احتمالا مرجع اصلی این کلمه ترکی است.

باقلوا تحت تأثیر کدام تمدن‌ها بوده است؟

باقلوا از جمله خوراکی‌هایی است که باعث تفرقه میان ملت‌ها شده است؛ چراکه سرزمین‌های بی‌شماری مخصوصا در خاورمیانه منشأ پخت و ریشه کلمات آن را به خود نسبت می‌دهند. با وجود ابهامات بسیار در تاریخچه باقلوای ترکیه ای به نظر می‌آید این شیرینی خوش عطر و طعم سرزمین‌های بسیاری را دیده و در این جهانگردی از فرهنگ‌های بسیاری تأثیر پذیرفته است.

از آنجایی‌که مردمان خاورمیانه با سنت‌ و آداب و رسوم کهن خود از جمله مدعیان این شیرینی هستند، در طول تاریخ ردپایی از تأثیرات خود و فرهنگ‌شان را به بدنه این شیرینی تزریق کرده‌اند. در واقع باید گفت هر سرزمین باقلوای ترکیه ای را به شیوه بومی خود تهیه و آن را با مزاج و سلیقه مردمانش سازگارتر می‌کند؛ اگرچه که باقلوای اصیل به‌تنهایی چنین قابلیتی را دارد.

چرا باقلوا؟

ترکیه از جمله سرزمین‌هایی است که شیرینی‌های خوشمزه بسیاری دارد و شما در طول سفر اگر کمی مراقب نباشید، حتما از شدت مصرف این شیرینی‌های معرکه دچار افزایش قند خون می‌شوید. با این‌حال هیچ‌کدام از آن‌ها تابه‌حال نتوانسته‌اند جای باقلوا را پر کنند. ترکیه است و باقلوایش!

جالب‌است بدانید اولین نمونه‌های باقلوا با میوه‌های خشک میان لایه‌هایی از شیرینی پخت می‌شد. این شیرینی‌ها به‌علت محبوبیت بالایی که میان همگان داشت، به‌مرور زمان در مزه، عطر و طعم بهبود یافته و به شکل امروزی خود درآمدند.

باقلوای ترکیه ای در گذر تاریخ

در گذشته مناطق بسیاری از ترکیه و اطراف آن در حیطه جغرافیایی عثمانی قرار می‌گرفت که بخش‌هایی از مدیترانه شرقی، بالکان و خاورمیانه امروزی را شامل می‌شد. به‌همین علت باید محل تولد اصلی باقلوای ترکیه‌ یا لوکوم را سرزمین‌های عثمانی دانست که امروزه ترکیه به‌عنوان میراث‌داری به‌حق از آن به‌عنوان بخشی از تاریخ خود نام می‌برد. البته اطلاع چندان دقیقی از این تاریخچه در دست نیست که همین مسئله باعث می‌شود کشورهای بسیاری این شیرینی معرکه را از آن خود بدانند.

روایت‌های بسیاری نیز وجود دارد که ادعا می‌کنند آشوری‌ها از اولین سازندگان باقلوا بوده‌اند که تاریخ آن به قرن ۸ پیش‌از میلاد مسیح برمی گردد. جالب است بدانید تمامی فرهنگ‌هایی که این روزها ادعای مالکیت باقلوا را دارند، همگی بخش‌هایی از سرزمین پهناور عثمانی در گذشته بوده‌ است.

شیرینی سلطنتی

روزگاری که طرز تهیه باقلوای ترکیه ای در سرزمین‌های عثمانی تکمیل شد، مردمان این سرزمین آن را به‌عنوان یک شیرینی لوکس و فوق‌العاده گران‌بها پذیرفتند. به‌همین علت باقلوا بیشتر در خاندان‌های سلطنتی و خانه افراد ثروتمند آن زمان دیده می‌شد و کمتر کسی از عوام امکان مصرف آن را داشت.

باقلوا به‌عنوان یک دسر خوشمزه نخستین بار در یکی از کاخ‌های سلطنتی امپراتوری عثمانی در قسطنطنیه پخته شد و از آن پس به یک دسر محبوب و دوست‌داشتنی میان اشراف تبدیل شد.

جالب است بدانید…

این خوراکی به‌اندازه‌ای گران‌قیمت بود که باعث به‌وجود آمدن ضرب‌المثلی در گذشته سرزمین ترکیه شد:

«من آنقدر ثروتمند نیستم که بتوانم هر روز باقلوا بخورم»

این مثل به‌خوبی نشان می‌دهد که در گذشته مردم عادی دسترسی کمی به این خوراکی خوشمزه داشتند و تنها در مناسبت‌های سالانه و مهم یا مراسم‌ ازدواج و مانند آن پول خود را صرف خرید یا پخت باقلوا می‌کردند.

کلمه باقلوا از کجا سرچشمه می‌گیرد؟

بحث درخصوص اینکه کلمه باقلوا از چه فرهنگی نشأت گرفته بسیار زیاد است و سرزمین‌های فراوانی این شیرینی و کلمه آن را به خود منتسب کرده‌اند. زبان‌شناسان ترک مدعی اند که این کلمه ریشه ترکی دارد و در واقع یک کلمه ترکی بوده‌ که بعدها به زبان‌های دیگر مانند انگلیسی راه یافته است.

با این وجود همچنان ادعاهای دیگری نیز وجود دارد که باقلوا را کلمه‌ای مغولی می‌دانند. جالب است بدانید حتی این کلمه در فرهنگ مغول نیز دارای ریشه‌ای ترکی است که با مرور زبان‌شناسی مغولی کاملا مشخص می شود.

عرب‌ها که از طرفداران پروپاقرص باقلوای ترکیه‌ ای بوده‌اند به آن baqla می‌گویند که به‌معنای لوبیاست. فارس‌ها نیز این کلمه را از عرب زبان‌ها وام گرفتند و با افزودن یک پسوند va به انتهای آن، این شیرینی را باقلوا می‌نامند.

این شیرینی در فرهنگ‌های مختلف آواها و تلفظ‌های مختلفی دارد که نشان می‌دهد فرهنگ مصرف آن بسیار قدیمی و کهن است. حتی ارمنی‌ها نیز نسبت به ریشه کلمه باقلوا ادعاهایی داشته‌اند. همین مسئله باعث می‌شود هیچ مدرک شفافی یافت نشود که نشان‌دهنده ریشه اصلی باقلوا باشد. اما ارجاعات فراوان این تصور را به ذهن می‌رساند که احتمالا مرجع اصلی این کلمه ترکی است.

باقلوا تحت تأثیر کدام تمدن‌ها بوده است؟

باقلوا از جمله خوراکی‌هایی است که باعث تفرقه میان ملت‌ها شده است؛ چراکه سرزمین‌های بی‌شماری مخصوصا در خاورمیانه منشأ پخت و ریشه کلمات آن را به خود نسبت می‌دهند. با وجود ابهامات بسیار در تاریخچه باقلوای ترکیه ای به نظر می‌آید این شیرینی خوش عطر و طعم سرزمین‌های بسیاری را دیده و در این جهانگردی از فرهنگ‌های بسیاری تأثیر پذیرفته است.

از آنجایی‌که مردمان خاورمیانه با سنت‌ و آداب و رسوم کهن خود از جمله مدعیان این شیرینی هستند، در طول تاریخ ردپایی از تأثیرات خود و فرهنگ‌شان را به بدنه این شیرینی تزریق کرده‌اند. در واقع باید گفت هر سرزمین باقلوای ترکیه ای را به شیوه بومی خود تهیه و آن را با مزاج و سلیقه مردمانش سازگارتر می‌کند؛ اگرچه که باقلوای اصیل به‌تنهایی چنین قابلیتی را دارد.

باقلوای یونانی

تأثیرات اعراب و ارامنه بر باقلوا

ارمنی ها از جمله اقوامی بودند که با افزودن دارچین و میخک به این شیرینی تأثیر فوق‌العاده‌ای در عطر و طعم باقلوا داشتند. زمانی‌که بازرگانان ارمنی این شیرینی را به سرزمین خود وارد می‌کردند، شاید تصور نمی‌کردند که ارمنستان از جمله کشورهایی باشد که در تاریخچه این شیرینی تأثیرات ماندگاری داشته باشد.

سرزمین‌های عربی نظیر لبنان نیز هنر خود را برای بهبود مزه و عطر این شیرینی به‌کار گرفتند. آن‌ها از شکوفه‌های پرتقال و گل‌های محمدی برای پخت باقلوا استفاده کردند که با به‌وجود آمدن نتیجه فوق‌العاده مطلوبی در تاریخچه این شیرینی ماندگار شد. لبنان از جمله کشورهای عربی است که توانسته تأثیر چشمگیری در تاریخچه باقلوا ایجاد کند.

باقلوای لبنانی

ایرانی ها و باقلوای ترکیه ای

ایرانی های هنرمند آوازه بسیاری در پخت شیرینی‌های خوشمزه داشتند و این هنر را با تغییر ظاهر باقلوا انجام دادند. باقلوا با شکل‌های جدیدی مانند الماس از جمله ابداعاتی است که ایرانیان به باقلوا افزودند. آن‌ها از مغزهای خوشمزه زیادی برای تزیین و بهبود مزه باقلواها بهره بردند. این شیرینی‌ها بوی عطر گل یاس می‌داد که در مدت زمان نه‌چندان طولانی شهرت جهانی یافت.

درمیان تمام اقوام به‌نظر می‌آید که مردمان سرزمین ترکیه بیشترین تأثیر را در پخت و تغییرات باقلوا داشتند و به‌همین علت است که امروزه این شیرینی به باقلوای ترکیه ای شناخته می‌شود. مردمان ترک همواره از بهترین آشپزها بودند و این ابداع نخستین بار در کاخ‌های اشرافی و مجلل پادشاهان عثمانی پخته شد.

باقلوای ایرانی

نکاتی درخصوص باقلوای ترکیه که هیچ‌ جای دیگری نمی‌خوانید!

باوجود شهرت فراوان این خوراکی خوشمزه، افراد بسیاری آن را می‌شناسند. اما برخی نکات وجود دارند که همیشه در هاله‌ای از ابهام باقی می‌ماند. به‌عنوان مثال آیا می‌دانستید که باقلوای ترکیه از نسل‌های قدیمی اشترودل است؟

جد بزرگ اشترودل

اشترودل از جمله غذاهای مشهور مجاری است که در گذشته مبدأ یکسانی با باقلوا داشته است. اگر کمی در گذشته این خوراکی دقیق شوید می‌بینید که مهاجمین ترکی که به مجارستان لشکرکشی کردند، علاوه‌ بر خرابی و جنگ، باقلوا را نیز برای مردم این سرزمین به ارمغان آوردند که اشترودل با تغییراتی در پخت در واقع همان باقلواست.

هر فرهنگ، یک باقلوا

از دیگر نکات جذابی که درخصوص باقلوای ترکیه ای وجود دارد، تفاوت حیرت‌انگیز آن در فرهنگ‌ها و سرزمین‌های مختلف است. در واقع هرقومی پس از علاقمندی به این شیرینی، تلاش کرده در پخت آن تغییراتی را ایجاد کند. به‌همین علت اگر این روزها باقلوا را در کشورهای مختلفی سرو کنید، از تفاوت فوق‌العاده‌ای که در مزه، طعم و حتی ظاهر آن می‌بینید، متعجب خواهید شد.

به‌عنوان مثال بلغاری ها‌ و صرب‌ها در آن گردو می‌ریزند و شربت آن را از شکر درست می‌کنند. این درحالی‌است که ارمنی‌ها دارچین و میخک را در پخت آن غالب می‌کنند. لبنانی‌ها نیز با استفاده از شیرینی فیلو و آجیل این شیرینی را تهیه و سپس آن را در شربتی فوق‌العاده غوطه‌ور می‌کنند و طعم و عطر بی‌نظیری برای آن می‌سازند.

شیرینی مذهبی!

جالب است بدانید برخلاف تصور شما، این شیرینی با مذاهب سراسر جهان ارتباطات نزدیکی داشته است؛ به‌گونه‌ای که حتی یونانی های مسیحی در دوره باستان لایه‌های ۳۳ تایی از آن می‌ساختند که هر کدام از آن‌ها به سال‌های زندگی مسیح مربوط بود. از طرفی مسلمانان نیز همواره این شیرینی را در مراسم‌ها و مناسبت‌های مذهبی مصرف می‌کنند. باقلوا یکی از خوراکی‌های مرسوم در بسیاری از مراسم‌های مذهبی در سراسر جهان است.

روز باقلوا داریم!

این شیرینی به‌اندازه‌ای محبوب و دوست‌داشتنی است که علاقه‌مندان برای آن روزی را درنظر گرفته‌اند. هرساله مردمان سرزمین‌های مختلف با فرهنگ‌های متفاوت روز ۱۷ نوامبر انواع مختلفی از باقلوای ترکیه ای را تهیه کرده یا آن را مطابق با فرهنگ خود پخت می کنند؛ اگرچه هر روز فرصت خوبی برای خوردن باقلواست، ۱۷ نوامبر و روز باقلوا این کار را باشکوه‌تر کرده است.

چگونه باقلوای ترکیه ای درست کنیم؟

شاید با مطالعه محبوبیت این شیرینی خوشمزه تمایل داشته باشید آن را در خانه تهیه کرده و در مناسبت‌های مختلفی سرو کنید. در این قسمت طرز تهیه مختصری از باقلوای ترکیه ای را مرور خواهیم کرد.

مواد لازم:

• خمیر مخصوص باقلوا ۱ بسته
• کره ۲۰۰ گرم
• آب یک و نیم لیوان
• گلاب نصف لیوان
• آبلیمو ۱ قاشق غذاخوری
• زعفران ۲ قاشق غذاخوری
• مغز دلخواه خرد شده دو و نیم لیوان

طرز تهیه

شکر، آب و گلاب را روی حرارت می گذاریم تا بجوشد. کمی که غلیظ شد زعفران و آبلیمو را اضافه کرده و بعد از یکی دو جوش از روی حرارت بر می داریم تا خنک شود.کره را آب می کنیم (دقت داشته باشید که کره نباید بجوشد چون دوغش جدا می شود).
یک لایه از خمیر را در کف ظرف قرار داده و روی آن را با استفاده از برس، با کره چرب کنید. ۴ لایه از خمیر را به همین صورت چرب کرده و روی هم قرار می دهیم. مغز دلخواه را روی خمیر ریخته و با گلاب اسپری می کنیم.

مجدد دو لایه از خمیر را چرب کرده و روی مواد قرار می دهیم، به همین ترتیب تا آخر کار مواد و خمیر را روی هم گذاشته تا ظرف پر شود. سپس با استفاده از چاقویی تیز خمیر را برش داده، بقیه کره را روی باقلوا می ریزیم.

مواد را داخل فر ۱۸۰ درجه (از قبل گرم شده) قرار می دهیم تا زمانی که روی باقلوا سرخ شود. به محض اینکه باقلوا از فر خارج شد، شربت سرد شده را در چند نوبت روی باقلوا بریزید. باقلوا چهار الی پنج ساعت بماند تا شهد ریخته شده را کامل به خود جذب کند. پس از آن می توانید روی باقلوا را با پودر پسته تزئین کنید.

نگاه اجمالی

باقلوای ترکیه ای یکی از شیرینی‌های خوشمزه‌ای است که قدمت بسیاری دارد. این شیرینی نخستین بار در قسطنطنیه و در امپراتوری عثمانی پخته شد. این روزها در میان اقوام بسیاری با دستورالعمل های بومی تهیه می شود. این شیرینی با فرهنگ مردم سرزمین‌های خاورمیانه ارتباط تنگاتنگی دارد و با طعم و عطر فوق‌العاده خود جزء شیرینی های پرطرفدار در جهان محسوب می‌شود.

در نگارش این مقاله از منابع زیر استفاده شده است:

https://www.giverecipe.com/

https://houseofnasheats.com/

https://www.allaboutturkey.com/

http://www.turkishculture.org/

https://bodrumnyc.com/

https://libanaissweets.com/

https://istanbul.for91days.com/

نویسنده: نسیم خدابنده لو