تپه حصار دامغان دارای آثار معماری از دوران مس، سنگ و مفرغ است که با نقشه های اسمیت و دایسون کشف شده است. اقتصاد و معیشت مردمان حصار بر پایه کشاورزی بوده و از غلات و میوه‌های محلی چون انگور و زیتون استفاده می‌کردند. کشف مجسمه‌هایی از گاو و گوسفند در این تپه نشان می‌دهد که در کنار کشاورزی، گله‌داری نیز رونق داشته است.
منبع عکس: تهران تایمز
تپه حصار، تپه ای ۷۰۰۰ هزار ساله
تپه حصار کهن ترین اثر باستانی و گردشگری دامغان محسوب می شود. در این تپه ۳ طبقه متمایز مربوط به دوران قبل از تاریخ تشخیص داده شده است. در قدیمی ترین طبقه آن خشت خام پدیدار گشته که سفال آن با دست ساخته شده و گاهی نیز از چرخ کوزه گری استفاده شده است. این دسته از ظروف شامل ماست خوری ها و جام های پایه دار است. نقوش هندسی خالص، مارپیچ، خطوط افقی موازی، و حیوانات(مار، مرغ های آبی، و گوزن) در این طبقه مشاهده می شود. طبقه دوم شامل ساختمان های آجری است. در طبقه سوم همزمان با سفال قدیمی، مجسمه های کوچک حیوانات از جنس گل پخته و مجسمه های کوچک انسان دیده می شود.
وجود ظروف فلزی از جنس از جنس مس، برنز، طلا و نقره و حتی سرب نشان می دهد که فلزکاری در آن زمان در میان مردم این ناحیه متداول بوده است.
منبع:Destination Iran
تپه حصار و آثار معماری به جای مانده از عهد ساسانی
در تپه حصار علاوه بر برخی آثار اشاره شده، آتشگاهی از عهد ساسانی نیز پیدا شده که مربوط به عهد قباد اول بوده و نقاشی های بسیار زیبایی روی دیوارهایش دیده می شود. تمدن حصار تجلی تمدن سفال نخودی رنگ در این منطقه است. آثار معماری ای که در طبقه اول به دست آمده عبارتست از: خانه های کوچکی که دیواره های آن از خشت خام ساخته شده است. این خانه ها بدون هیچ نقشه اصلی و واحدی ساخته شده و دارای هیچ گونه نظم خاصی نیست. اتاق های کوچک و بدون نقشه برای استفاده های مختلف ساخته شده اند.
قبرهایی با طراحی منحصربفرد
قبور متعددی نیز در این طبقه تمدنی بدست آمده که در مجموع قبرهای آشکار شده در سه لایه ی طبقه حصار یک، ۱۲۴ قبر است. سن مردگان بین هفت تا هفتاد و پنج سال متفاوت بوده و تعداد مردگان مرد تقریبا دو برابر زنان است. در سال ۱۹۳۱ میلادی در کاوش‌های انجام شده توسط اشمیت، گورهایی کشف شد که نشان می‌دهد مردمان حصار مردگان خود را عموماً به سمت پهلو؛ در حالت خمیده و در چاله های ساده و قبور آجری دفن می‌کردند.
منبع: تریپ یار
